Hollanda’daki Lahey Barış Sarayı’na Osmanlı devrinde armağan edilen Hereke halısının, Aksaray’da yaklaşık 1 yıl süren onarımı tamamlandı. Halının saraydaki Japon Salonu’na yerleştirildiği merasime, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türkiye’nin Lahey Büyükelçisi Selçuk Ünal, Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakan Yardımcısı Barbera Wolfensberger, Hollanda Dışişleri Bakan Yardımcısı Heleen Bakker, Carnegie Vakfı Lideri Piet Hein Donner, Daimi Tahkim Mahkemesi Genel Sekreteri Marcin Czepelak, Sultanhanı Belediye Başkanı Fahri Solak ve diplomatlar katıldı.
Bakan Ersoy, burada yaptığı konuşmada, Abdülhamit Han’ın 1911’de Hollanda’daki Barış Sarayı’na armağan gönderdiği Hereke halısının kullanıma bağlı vakitle eskidiğini belirtti.
Halının Aksaray’da onarımı tamamlanarak bugün Hollanda’ya yine kullanıma hazır formda teslim edildiğini bildiren Ersoy, “Bu halı yurt dışındaki en büyük Hereke halısı. Yaklaşık 13,5 milyondan fazla nakış işlenmiş bir halıdan bahsediyoruz. Biraz da zahmetli onarım süreci geçirdi. Özgüne uygun hale getirildi. Bu çalışma, iki ülkenin kültürel yaklaşımı açısından çok çok değerli.” tabirlerini kullandı.
Ersoy, 2024 yılının tıpkı vakitte Hollanda ile diplomatik ilgilerin başlamasının 100. yılı olduğunu anımsatarak, bu çalışmanın çok manalı bir yılda yapıldığına işaret etti.
Halının onarım sürecinin bir yıl sürdüğünü, çok daha uzun sürmesi beklenen sürecin kısa müddette tamamlandığını aktaran Ersoy, halıyı merasimle teslim etmenin memnunluğunu yaşadıklarını söz etti. Abdülhamit Han’ın periyodunda akıllı kültürel faaliyet gösterildiğine değinen Ersoy, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu, yurt dışına tek gönderilen halı değil, 10 tane halı gönderilmiş. Bugün Beyaz Saray’da da çok daha büyük halımız var. Birçok noktada dünyadaki kıymetli o binalara bu şekil halılardan 10 tanesi gönderilmiş. Alışılmış halımız, Lahey Adalet Divanı üzere adaletin dağıtıldığı en değerli binalardan birinde. Halının bulunduğu yer çok çok manalı ve bizim bu çalışmayı Hollanda ile diplomatik münasebetlerimizin 100. yılına denk getirmemiz diğer bir mana taşıyor. Bu biçim kültürel teşebbüslerin sonrasındaki yansımaları çok daha olumlu oluyor. Yaygınlaştırarak devam etmemiz gerekiyor.”
Bakan Ersoy, konuşmaları sonrasında Lahey Barış Sarayı’nı gezerek bilgi aldı.
13 MİLYON 704 BİN TÜRK GÖRDES DÜĞÜMLÜ HALI
Osmanlı İmparatorluğu tarafından 1911’de armağan edilen Hereke halısının Türkiye dışındaki en büyük el dokuma halılarından biri olduğu biliniyor.
Yaklaşık 13 milyon 704 bin 480 Türk “Gördes” düğümünden oluşan ve 700 kilogram yükündeki halı, onarımın akabinde Daimi Tahkim Mahkemesi’nin birçok konferans ve duruşmasına mesken sahipliği yapan Japon Salonu’nun yerini süsledi. Carnegie Vakfı ile Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında Ocak 2023’te imzalanan protokol kapsamında, halı Mart 2023’te Hollanda’nın kuzeyindeki Cruquius’ta bulunan Icat şirketinde kapsamlı temizlikten geçirildi, akabinde Aksaray’ın Sultanhanı ilçesine getirildi.
RESTORASYON 8 ETAPTA GERÇEKLEŞTİ
Londra’daki Buckingham Sarayı’nın halılarını da restore eden tecrübeli ustalar tarafından Hereke halısının tamir çalışmaları 8 basamakta yapıldı.
Halı, dijital ortamda yarımşar metrekarelik 280 eşit modüle bölündü. Son teknoloji kullanılarak yapılan incelemeler sonucunda 15 farklı hasar çeşidi tespit edilen halıda, önemli bozulmanın mobilya kullanımından kaynaklandığı belirlendi.
100 yılı aşkın mühlet evvel dokunan halıda kullanılan iplikleri ve renkleri belirlemek için uzman grup, Ankara’daki Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu laboratuvarlarından dayanak aldı. Halı yüzeyinin farklı bölgelerinden alınan mikro örneklerin tahlil sonuçlarına nazaran, özgün iplik çeşitlerine uygun tamir iplikleri temin edildi ve renkleri yerinde kolorimetre ölçümleriyle belirlendi ve iplikleri klâsik tekniklerle bitkisel ve kök boyalarla boyandı.
Halının 24 kişilik takım tarafından tırdan indirilerek salona serilmesi anları, Barış Sarayı çalışanlarınca ağır ilgiyle takip edilerek çok sayıda fotoğraf ve görüntü kaydı alındı.
BARIŞ SARAYI ÇOK SAYIDA KURUMUN MERKEZİ OLARAK KULLANILIYOR
1913’te açılan ve “Hukuk Yoluyla Barış” mefkuresine hizmet eden Barış Sarayı, Daimi Tahkim Mahkemesi, Birleşmiş Milletler Milletlerarası Adalet Divanı, Lahey Memleketler arası Hukuk Akademisi ve Barış Sarayı Kütüphanesi’ne konut sahipliği yapıyor.
1907’de temel atma merasiminde 40’tan fazla ülke, sarayın inşasına tablo, vazo üzere sanat yapıtlarıyla ahşap ve mermer üzere yapı materyalleri bağışlayarak katkıda bulundu.